ÖYKÜNÜN TADI etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
ÖYKÜNÜN TADI etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

05 Nisan 2022

Seldili Köyü’nün Deli Ayten’i

 



1965 / Mayıs

“Çemberimde gül oyaaaa sevmedim doya doyaaaaa…*”

Her sabah neşeyle uyanır, beline değdi değecek kalın telli inadına siyah saçlarını anasının ördüğü kerpiç duvara yaslı, köşesi kararmış orta yerinden 5 parçaya ayrılmış pembe plastik çerçeveli aynasına bakarak tatar,  bir türkü tutturur, yaz kış  demeden camı kapıyı açar evi havalandırır, pencere önüne dizili, az güneş alıp, çok çiçek açan bitkileriyle konuşup, dertleşir, sırrı falan varsa yapraklara doğru eğdiği başını hiç kıpırdatmadan sokağın köşesini gören, tek oda tek göz evinin penceresinden, gözünü yoldan ayırmadan, geleni gideni tedirgin bakışları ile kollarken, kısık sesi ile sırrını mırıldanır, gözüyle her birini teker teker sevip, sularını dikkatle, özenle, şefkatle ihtiyaçları kadar verip, iki fincanlık şekersiz kahvesini içer, bedenini örten Sümerbank pazeni bol elbiselerinden birini giyip kendini sokağa atardı: Deli Ayten…

Elleri dert görmese, yüreği ezilmese, aklını yitirecek kadar bedenine  hor davranılmasa, kıymeti yeteneğinden, kadınlığından, insanlığından, bahtı kara çanak, yanakları al elma, ilk baba elinde, sonra abi elinde, sonra bakkal Hüseyin elinde, elden ele dilden dile deliren, kökü bereketsiz, bedeni kuru, kadının kurdu 14'lük Ayten. 

Seldili Köyü'nün yarım akıllısıydı Ayten, yüzü her şeye rağmen gülerdi, hüznü derinlerinde, acısı en saklısında, öfkesi kuytusundaydı Ayten'in. Bir de çolak Hüseyin vardı, onda hiç akıl yok derdi köylüler. Ayten'nin aile bir sebeple aniden köyden şehre bir gece yarısı göçünce, sapsız üzüm gibi bırakıverdiler Ayten'i kaderiyle bir başına. 17 yaşındaydı daha. Yürürken hafif yelde salınan ıhlamur gibi, kokusu yayılırdı etrafa. Hüseyin'le bunu evlendirecen, belki ters teper  akıllı olur soyları deyip dalga geçerdi köylüler. Konuşacak başka konuları kalmayınca sararlardı Ayten'le Hüseyin'e. Köye sonradan gelen Nevşehirli aile o zamanki muhtarın da baskısı ile kira niyetine üç kuruş sıkıştırdı Ayten’in eline. Kötü niyetten değil de, yoktu onların da çaresi. Bir göz oda, bir ocak, bir de bahçedeki tuvaleti bıraktılar, leğeni vardı bir tane çocukluğunu bilen, hem kendi hem çamaşırı için onu kullanırdı. Tuvalete koydu leğenini, taharet bezlerini ve zeytinyağ sabunu, Ayşe Abla verirdi sabunlarını, o da karşılığında ona yanık bir türkü okurdu. Odanın sol köşesini mutfak yaptı kendine. Anasından yadigar camı kırık kuzineli sobayı koydu, bir bezle iyice temizledi sağını solunu. Elde kalanlara baktı; iki tencere, bir - iki ağzı yamuk bakır kap, iki tahta kaşık birinin ucu diğerinin sapı kırık, iki çatal birinin dişi eksik, üç çorba kaşığı hepsini bir güzel yerleştirdi. Bahçeden bulduğu kasaya kuru erzaklarını doldurdu. Odanın diğer köşesine yatağını kurdu. Beş yorgan verdiydi Gülsüm abla. Birinin ucu fare kemiriğiydi ama önemsemedi, kemirik olanla kaba olanı yatak niyetine alta koydu, tam yastıkları yerleştirecekti ki, sarı ter izlerinden lekeli yastığın ikisini de söktü, koyun tüylerini çırpmak için önce odaya yaydı, içeride adım atacak yer kalmayınca, kendi dokuduğu çaput kilimin üzerindeki tüyleri savurmadan, özenle kapı önüne serdi. Elinde çubuğu, dilinde türküsü, biraz çırptı, sonra yastıkları yeniden doldurdu. Göğsüne ilikli torbasından ip ve iğne çıkardı. Annesi ne çok kızardı, orasına burasına çengelli iğne ile tutturduğu bir kumaş parçası içindeki iğnelerine. Yastıkları özenle dikti, bir türkü daha çığırdı. İyice kabarttı yastıkları, sevdiği gibi, bulutlar üzerinde uyuyacaktı başı. Yorganlara üşendi. Eliyle bir iki düzletti. Yangında kendinde önce kurtaracağı kumaş ve iplikleri, daha temizce olan başla bir sandığa yerleştirdi. Renklerine ve desenlerine göre ayırdı. Onlarla bir süre konuştu. Tüm dertlerini bilirdi kumaşları, tüm gözyaşlarını o iplere sıralardı. Kapı eşiğine durdu, pencere kenarındaki çiçeklerine, evinin yeni düzenine uzunca baktı. Bir şey eksik dedi, bir şey? Radyosunu Gülsüm abladan istedi, kara radyoyu, iplikle diktiği askısından duvardaki kaba çiviye astı, radyosunu türkü çalan istasyona ayarladı. İşte şimdi her şey tas tamam ve olması gerektiği gibiydi. 

Evin geri kalan avlu ve dört odasına bir güzel, ferah ferah yerleştiler Nevşehirliler, eski muhtarın uzaktan akrabası olmasalar köylü içine almazdı ya onları.  Onlara pek üzülmüştü Ayten, hele de Ümmügül'ü görünce. Gülsüm abla 30'lü yaşlarında 5 çocuk anasıydı, yüzünü görsen 50 derdin, öyle çökmüş, öyle derin çizgilerle bezenmişti ki yüzü, gülüyor mu ağlıyor mu anlamazdın. 3'ü erkek biri yatalak iki kızıyla nedenini bir tek muhtarın bildiği bir sebepten kocasının kararı ile göçüp gelmişlerdi doğdukları topraklardan. Köylü durur mu cadı kazanına atıverdi aileyi, dedikodular aldı yürüdü. Nevşehirliler hiçbirine kulak asmadı. Dertleşmedi, anlatmadı. Sır sırdı. Akan derelere, dağlara, taşlara bile söylenmeyen büyük  bir sır. Gülsüm abla Ayten'e, Ayten Gülsüm ablaya kıyamazdı. Gülsüm bir kendi yatalak kızına bakar ağlar, bir Ayten’e bakar daha çok ağlardı. Hiç gözünün yaşı durmazdı gözünde. Hüznünde boğulurdun baktıkça yüzüne.  

Neyse ki Nevşehirli Ali, adam gibi adam çıktı da Ayten'e musallat olamadı kimse onlar eve yerleştikten sonra, ilk zamanlar gece karanlığı çökünce yoklama çeken bir iki delikanlıyı elinde sopa ile kovaladı diye dedikodusunu yaptılarsa da, en son geleni tüfekle karşılayınca, sus pus olup, kayboldular Ayten’in yakınından yöresinden. 

Ayten her ayın 7’sinde, Ali'yi beklerdi bahçedeki dut ağacının altında, heyecandan elleri titrer, gözleri sulanırdı, eline tutuşturulacak kuruşları sayar, sevinçle havaya zıplar, soluğu kasabaya giden minibüste alırdı. Kasabalı da bilirdi Ayten'i. Envai çeşit ip ve metrelerce kumaş ile köye döner, 3-5 gün çıkmadan evden, nefes bile almadan hatta, bir nevi deli işi kanaviçesini işler, kendine yepisyeni bol bol bol çok bol elbiseler diker ve sonraki kiraya kadar elinde süt güğümü, evden eve dolanıp, baharsa çiçek, kışsa kuru yaprak dağıtırdı Ayten. Ne yerdi ne içerdi bilen olmazdı. Tuvaletin yanında kalan ikiye iki toprak alana, bir de penceresi önündeki kolu kadar genişlikteki toprağa bir şeyler ekip dururdu. Muhtar bir de aylık bağlattıydı Ayten’e. Onunla da ekmeğini, nohutunu, pirincini, ununu alırdı Ayten, Nevşehirlilerin Celal yardım ederdi Ayten’e, Babası tembihlemişti, kimse kandırmasındı Ayten’i. Celal bir iki vazgeçecek oldu, diğer çocukların dalga geçmelerinden yılıp ama anası “senin kardeşin olsa yol üstünde mi koyacaktın, damımız varsa o kızın suyu yüzü hürmetine” derdi. Gülsüm Ayten'le hikayesinin benzerliği karşısında şaşırmış, delirmemiş olmasına sevinmişti de, Ali işte, Ali sahip çıkmasa, eş diye almasa, köylüsünün sesini kısmasa, belki kendi de delirecekti zamanla. 

Becerikliydi Ayten, tuvaletin diğer köşesine yolu gören 1,5 kişilik sedir bile yaptıydı, yorganlardan birini sedire minder yaptı hem de sırtlığı falan, kral koltuğu gibi yüksek ve heybetli, gören keyfe bak deyip kıskanırdı Ayten'i. İki tavuğu vardı Ayten’in, karşı komşunun horozu ile pek sıkı fıkıydılar. Onları kaybetti mi katıla katıla gülerdi Ayten, zaten o gülüşü çıkarttıydı adını deliye, ne gülmek ama, tavuklar ne ara kaybolsalar, horozun yanında bittiklerinden, Ayten komşunun bağırışına kulaklarını kabartır, komşu elinde sopası ile tavuk kovalarken, Ayten onları oturduğu yerden seyreder, üç köy öteden duyulan kahhakalar atardı ki, birkaç kez düşmüşlüğü bile olduydu bahçedeki sedirden. Tavuklarına isim takmıştı Ayten, Zarife ve Huysuz. Huysuz karaydı, kavgacıydı, kıskançtı, kedi sokmazdı bahçeye, horoz gibi bir şey bu derdi soranlara. Zarife öyle miydi, görsen uysal bir kedi sanırdın, gelip kendini sevdirirdi Ayten’e, hele de Ayten üzgün dönmüşse elinde güğümü ile. Akşamüstü Zarife'yle ikisi otururlar sedirde, geleni geçeni seyrederlerdi birlikte. 

Her köyde okul, her okulda öğretmen olan zamanlardı. Saygındı öğretmenler, aydınlık bir Türkiye hedefinin öncüleriydiler. Tazecik dimağları, onurlu duruşları ve inançlarıyla, gittikleri ücra köylere bile ışık götürürlerdi. Nevşehirlilerin köye taşındığı günlerde köye yeni mezun öğretmen olarak atandı Mesut. 22'sinde yağız, çelimsiz, çakır bakışlı, dimdik bir delikanlıydı, güleç yüzlüydü. Köylü bir ailenin ilk okuyanıydı. Ne yollar, ne dağlar, ne karlar aşmıştı yatılı öğretmen okulunu kazanana kadar. Tayin zamanı neresi çıkarsa çıksın aynı hevesle gideceği köylerde ne yapacağını listelemişti bir bir. Gün gün ay ay sıralıydı işleri. Her işin karşısında kimlerden yardım alacağı, devletten destek alıp alamayacağı, banka kredi koşullarına varıncaya kadar ayrıntılar bile yazılıydı. İlk toplantıyı muhtarla yaptı, okul binasını gezdi, eksikleri çıkarttı. Sınıfları belirledi, sonra günlerini, sonra ev ev gezip kayıt yaptırmayan okul çağındaki çocukları buldu. Muhtar iyi adamdı, hevesliydi. Köyün kalkınması için yapılabilecek projeleri uzun uzun konuştular, köyün ileri gelenleri, ağaları ile görüştü. Muhtarın okuttuğu bir oğlu vardı, şehirdeydi, doktor çıkacaktı. Gözleri dolu dolu anlatırdı. Dile kolaydı, köyün avukat olmuş İbrahim'inden sonra doktor çıkacaktı Seyfi. Bir de Kızılcıklıların Ramazan vardı, öğretmen olacaktı da çatışmada vuruldu diye duydulardı. Mesut bir yandan köyü tanıyor bir yandan gecesini gündüzüne katıp hem çocuklara hem köye fayda sağlayacak hangi kapı varsa tek tek çalıyordu. 

Mesut Öğretmen bir kaç yıl sonra tohum bankası oluşturdu, yerli ve ata tohumlarla yapılan ekimin önemini köylü de kavrasın diye köye uzmanlar çağırdı, üniversiteden hocalar. Köye kooperatif kuruldu, muhtar akıllı adamdı onunla bir olup kadınları örgütledi, köyün ileri gelenleri ile toplantılar düzenledi, aracıları ortadan kaldıracak bir sistem kurdu, bu durum aracıları epeyce kızdırdı. Köyde su sınırlıydı, kuru tarım anlattı, uygun ekim yapmak için pilot uygulama tarlaları belirledi. Krediler buldu, köylüyü de çok borçlandırmadan, bazıları geri ödemesiz krediler buldu. Sevildiği, takdir görüldüğü kadar, nefret edeni de oldu tabi. Ne de olsa, üç beş kişinin hüküm sürdüğü topraklar ve ağalık mertebeleri değişime yenik düşmek üzereydi. Sabah uyanınca teşekkür niyetine çiçekte buldu kapısında, küfür niyetine mermi de. Vazgeçmedi Mesut Öğretmen, bilinçli, kavgadan uzak uzlaşmacı diliyle, neredeyse öfkesi sıfır bir tonlama ile köylüye değerini, toprağının gücünü, emeğin karşılığının ancak bilinçli kararlar ile olabileceğini yılmadan anlattı. Bazen öyle olurdu ki köyün iki kahvesinden birine oturdu mu, yıllarca kavgadan ayak basmadıkları diğer kahveden çıkıp gelirlerdi köylüler “ne anlatıyor” merakıyla. Sımsıcak gülümseme ile karşılardı Mesut Öğretmen her birini. 

Uğraşlar karşılığını buldu. Köyün yolları yapıldı, meydandaki büyük anıt çınar ağacının tescili, köyün ve civarındaki doğa harikası şelalelerin, derelerin, kamp yapılacak ıssız ormanların meraklı gezginlerce keşfedilmesini sağladı. Öyle ahım şahım bir tarihi yoktu köyün ama doğası ve gelenekleriyle varlığını kendine özgü değerleri ile sürdürmeyi başarabilirdi. Hatta o yıllarda bilinse kesin “cittaslow” a aday bile olabilirdi.  Köyün yüzü gülmeye başladı, çehresi değişti, yeşerdi. 

Kadınlar köyün tek odun fırınında yaptıkları ekmekleri, tarhanaları, salçaları, reçelleri satmaya başladılar. Yılda bir kez hasat sonrası ekin bitti eğlencesi düzenleyip, haşhaşlı gömbe günü yaptılar, seslerini neredeyse tüm Türkiye’ye duyurdular. Akın akın gelenlere kalacak yer olmayınca, evlerin bir kısmı pansiyonlara çevrildi. Sokak başına iki tabure koyan,  közde kahve, semaverde çay, sac üstünde gözleme, elde avuçta ne varsa, ne elden geliyorsa, güç neye yetiyorsa satmaya başladı. Günler günleri kovaladı, duyanlar duymayanlara anlattı, gelen tur otobüsleri için tarlalar otopark fedailerine satıldı. bazı köylüler kolay yoldan para kazanmanın tadına vardı. Herkes birbirini kıskanıp daha çok nasıl kazanırım sevdasına düşünce, mısır kaynatanlar, börek açıp satanlar, domates suyu, salçası, reçeli derken, kantarın topuzunu kaçırıp üretmediğini de satmaya başladı. Köylü tercihini emeğe ve çok çalışmaya dayalı yerel üretim yerine endüstriyel üreticilerden yana yapıp, Mesut Öğretmeninin yeşertmeye çalıştığı ruhu şeytana sattı. Köyde yetişmesi mümkün olmayan karadut şerbetleri boy boy, şişe şişe tezgâhlarda yerini aldı. Kahvaltıya tarhana çorbası bulamayan köylü, 58 çeşit ürünlü köy kahvaltılarını geleneksel Seldili Köyü kahvaltısı olarak yer sofralarında, sedirli ahşap masalarda satmaya başladı.  10 yılda varılan yol, çıkılan yoldan çok farklıydı. 

Mesut öğretmen görevinin beşinci yılında, yarattığı canavarı görmeden, geride bıraktığı güzel şeylerle duyduğu gururla, tayini çıkan yeni köyüne doğru, yeni umutlar ve heyecanlar ile yol aldı. Ayten, Mesut öğretmen köyden ayrılacağı vakit çok ağladı. Öğretmene yapılacak veda yemeğinde, elinde güğümü ile çıka geldi Ayten, dilinde türküsü,

“Ayrılık hasreti, kâr etti cana… Kâr etti cana… Seher yeli sevdiğimden bir haber*”

Mesut öğretmene doğru yöneldi Ayten, sır gibi sakladığı kanaviçelerinden bir tanesini süt güğümünden çıkarıp, geldiği gibi,

“Ayrılık derdine nedir çareler…*”

Diye diye gözden kayboldu Ayten.

Mesut öğretmen elinde tuttuğu kanaviçeye uzun uzun baktı.

“Deli işi dedi.”

Güldü köylüler.

“Eeeee deli dedik de inanmadın bize be öğretmen” dedi Koca Muhtar.

Mesut öğretmen çolak Hüseyin ile Deli Ayten’e sahip çıkmıştı. İkisi de köyün delileri olarak bir daha dert yüzü görmedi. Çocuklar Hüseyin’le dalga geçmeyi, gençlerse Ayten’e yan gözle bakmayı.

“Bak benden sonra sana emanet Ayten ve Hüseyin, yüreği güzel çocuklar onlar, koru kolla onları, kurda kuşa yem etme bir daha.”

Muhtar, Mesut öğretmene verdiği sözünü tuttu, Ayten ölünceye kadar ona babalık etti. Nevşehirliler de sağ olsunlar Ayten’i hiç yalnız bırakmadı. Hüseyin bir gece kayıplara karıştı, Hüseyin’den bir daha hiç haber alınamadı, köylü cinlere karıştı dedi durdu.  Ayten, Mesut öğretmenden sonra her gün elinde süt güğümü kapı kapı gezmeye devam etti. Köylü Ayten’i bir daha hiç üzmedi, incinmesine izin vermedi. Bir gece kuru yorgan yatağında sabaha karşı geçirdiği kalp krizinden kurtulamadı. Cılız ve soğumuş bedenini Celal buldu.

Muhtar, 13 yıl aradan sonra Ayten’in cenazesi için köye gelen Mesut öğretmeni tabiri caizse davul zurnayla karşıladı, Mesut köy meydanından geçerken, tezgahlara göz gezdirdi de görmez olaydı. İçi burkuldu. Düzene yenik düşen hayallerle yüreğinde bir yer acıdı. Birkaç köylü ile selamlaşıp, bir kaçı ile kahvede sohbeti koyulttuktan sonra, Muhtarla birlikte doğruca Ayten’in evine gittiler. Muhtar, tek göz odanın içinde üst üste alt alta neredeyse on sandık dolusu kanaviçeyi gösterip, "bunlar senindir" dedi.  Mesut “ne yapacağım bunları” dese de, Muhtar “senindir, al bunları ne olacak bu çaputlar, kimse yüzüne bakmaz bizim buralarda.” deyip konuyu kapattı. Nevşehirlilerin Gülsüm, ara ara yemek götürdüğünde Ayten’i kumaşları işlerken görür, pek beğenir, bu kız bunları bu kadar ince, bu kadar karmaşık nasıl işler akıl erdiremezdi, anı olsun diye içlerinden bir tanesini öğretmenden rica minnetle aldı. Ricaya minnete gerek yoktu da, Mesut Öğretmen, öğretmendi ne de olsa. Ona karşı yanlış yapmak istemezdi Gülsüm, saygısı da sevgisi de başkaydı öğretmene, kızının etleri yara olmasın diye havalı yatak denen şeyden buldurup getirtmişti köye. 

Muhtara misafir olan Mesut öğretmen yanına aldığı on kadar kanaviçeye  tek tek baktı sabaha kadar, her biri bir öykü anlatır gibiydi, her biri bir çığlık, bir umut, bir aşk. Bazılarını evirdi çevirdi gene de anlatmak istenilenleri anlayamadı. Şehre dönünce, onları bir kamyonet ile köyden aldırdı, arkadaşlarıyla kafa kafaya verip, köydeki kız çocukları için ne yapabileceklerini, bu eldeki neredeyse bin parça kanaviçeyi pul etmeden nasıl değerlendirebileceklerini konuştular. İçlerinden bir ikisinin yurtdışına gönderme fikri cazip geldi, bir çözüm bulmuş gibiydiler. Denediler.

***

 

2011 / Mayıs

Newyork’ta beş katlı lüks bir mağazanın el emeği katında Türkiye'den gelen onlarca el dokuma halı, kilimin yanı sıra iğne oyaları ve ateş pahasına satılan kanaviçeleri görünce, etiketindeki nota takılmıştı gözüm. Türkiye, Seldili Köyü, Deli Ayten, 1964

Türkiye’ye dönünce, o Eylül köyün yolunu tutmuş, Deli Ayten’in hikâyesini dinlemiş, Mesut öğretmene hediye edilen o 20*50 kanaviçenin Newyork’a uzanan hikâyesine vurulmuştum. Köy o yıllara göre epey gelişmiş, neredeyse kasaba olmuştu. Ne el emeği vardı, ne tarla ne de Mesut öğretmenin hayalini kurduğu kendi kendine yeten köylü. 

Mesut öğretmen o kanaviçeleri o dönem Fransa’ya göçmek zorunda kalan başka bir öğretmen arkadaşına göndermişti, hiç biri bu sonucu beklemese de, kanaviçe öyle bir paraya satılmış ki, hummalı bir çalışma ile tüm kanaviçelere isim ve numara verip,  anlattığı hikâyeleri de kenarlarına not düşüp, başladılar dünyanın önde gelen el emeği ürünler toplayan küçük butik dükkanlar ile görüşmelere, el emeği ürünleri için düzenlenen festivallere  katıldılar. Dünyanın dört bir yanında inanılmaz paralara alıcılar bulan, müzayedelerde açık artırmalarda satışa çıkan kanaviçelerden elde edilen gelirle, kurdukları Seldili Ayten Eğitim Vakfı’na hatrı sayılır bir kaynak yaratarak hem Ayten’in adını yaşattılar hem de kız çocuklarının okumalarına destek oldular.

Mesut, ne ara kendi kendine kalsa, eline dikkat kesilmesi gereken bir iş alıp yapmaya başlasa, dalıp gitse uzaklara, hayallere günlük rutin yürüyüşleri sırasında, otobüs beklese şehrin karmaşasında, Ayten’den duyduğu türküleri bir gün onların da Ayten’in anısını yaşatacağını hesaba katmadan mırıldanıp dururdu. Yıllar sonra kumpasa yenik düşüp pek sevdiği mesleğinden olunca, arkadaşlarının da ısrarı ile kurucusu olduğu vakfa yönetici olarak devam etme kararını aldı, vakıf epey vaktini alsa da, zaman boldu, önce saz çalmayı öğrendi, konservatuara kaydını yaptırdı, oradaki değerli hocalarıyla, aklından çıkmayan, dara her düştüğünde mırıldandığı Ayten’in türkülerini derleyip, vakıf yararına verilen konserlerde sahne almaya başladı.

***

2022 / Mayıs

Merkezi İzmir’de bulunan vakfın Bursa konserine elimde Newyork’tan aldığım kanaviçe ile gidip Mesut öğretmeni bulduğumda neredeyse 80 yaşına merdiven dayamıştı, çakır gözleri halen çakmak çakmaktı, açılış konuşmasını yapıp, köyü, delilerini ve vakfa ismini veren Ayten’in el emeği göz nuru, yürek yorgunu kanaviçelerinin öyküsünü dağ köylerinde çalıştığı zamanlardan kalan siyah beyaz fotoğraflar eşliğinde anlattı. Sadece açılış türküsüne eşlik edip, sahneyi vakfın bursiyerli kızlarına bıraktı. Konser sonunda elimde kanaviçemle yanına gittim, elimden aldı kokladı, ıhlamur kokusu kalmamış dedi, gülümsedi. Hikâyeyi bir de onun ağzından dinledim. Hiç evlenmemiş olasına şaşırdım, yüzlerde kız çocuğuna babalık etmesiyle gururlandım. Vakfın Bursa şubesi için önümüzdeki ay İzmir'de görüşmek üzere  randevu alıp, dilimde Ayten’in türkülerinden biri ile parka kadar uzun bir yürüyüş yaptım.

“Sen ağladın, canım, ben ise yandım. Dünyayı gönlümce olacak sandım…*”

O gece konseri, Ayten'i, Seldili Köyünde yaşam mücadelesi veren Nevşehirli Ali'i, acıları kendine sır Gülsüm'ü düşünüp, yüzümde bir tebessüm ile uykuya dalarken, dünyayı gönlünce yapmak için, emek harcayan, inanan ve yılmayan bütün öğretmenlere teşekkür ettim. En çok da anneme, mesleğinin kutsallığına bir gün bile ihanet etmeden 80 yaşında hala ekonomik durumu olmadığı için okuyamayan ya da ailesi destek vermediği için eğitimi yarıda kalan  çocuklara onları incitmeden yardım elini uzatabildiği için.

 


-----------------------------

Fotoğraf / Ara Güler 

* Çeşitli türkü sözleri

** Bu öykü, yer  ve kişi isimleri tamamen kurmacadır.

*** Anneme teşekkür kısmı yaş hariç gerçek hayattan alıntıdır. Henüz 72 yaşında olan annemin 80’ninde de elini aynı incelikle ve duyarlılıkla çocuklara uzatacağına inancım tamdır. 

**** Öykünün yazılmasına vesile kelimeler;  Çember, Sır, Beden, Deli, Bilinç, Kelime Oyun'nun bulunduğu blog Sade ve Derin dir. / 

19 Ocak 2022

Büyülü Gökkuşağı

Dokuz zaman önce, bir niyetle çıkılan yolculuğun, sevgi ile donatılmış yollarında, dikenler de vardı elbet. Üstelik toyduk, oyunbaz çakıl taşlarının yolculuğumuza engel olmasına izin veriyorduk. Öyle ki, bazılarını ceplerimize doldurup, olur olmaz zamanlarda önümüze önümüze atıyorduk ki bir kez daha takılıp, bir kez daha düşelim. Sonra ne mi oldu? 

Büyüdük!

Üç zaman sonraya denk gelir büyümenin ilk sancılarını için için çekmemiz. Nefaseti kendinden oluşumuzu bu pişme halimize bağlıyorum. Masaya konmadan önceki zamanlara dair kısa bir özet geçmek gerekirse; diş ağrısından hallice, can kesiğinden ince bir sızı, kaplanmadan önce öfkenin çirkin yüzüyle, limon, tuz ve sirkeyi de  alıp yanlarına koştular birbirlerine. Öfke ve mutsuzluk, öfke ve sancı, öfke ve hüzün; düşman kardeşlerdir özünde.  Onlar şarkıyla, anıyla, bir resim, bazen bir sözcükle, aslında sinsi zihinle bir olup, o cepteki taşları da avucumuzun içine yerleştirdiler çaktırmadan, ağırlığınca göz yaşımız aksın, durmadan ve durdurulamadan ağlayalım istediler ki karışsın kanla nehir birbirine. Biz geçtik o nehirden, bazen ben şarkı oldum, o limon, bazen o resim oldu ben tuz. Kan revan içinde düştük gönlümüzün derdine*. Sonra ne mi oldu?

Büyülendik!

Birlikte yaşamak, büyümektir yek diğerinde, büyülenmektir onun yüreğindeki sevgiyle dedi bir filmin bir sahnesinde kahramanın biri diğerine. Eğer iki insan izin verirse topraklarındaki tohumlara, bir gün bir bakmışsın, tarlanda taşlar yerine otlar, ağaçlar ve türlü çeşit çiçekler olur, börtü böcekler ve kelebekler diye devam etti. Fuayeye çıkmadan hemen önce göz göze geldik, zihin boş durur mu, ister istemez cebimize gitti ellerimiz,  çakıl bile kalmamış, kum tanesi ve hatta tozun zerresi ceplerimizde. Zihnimiz eninde sonunda yenik düşmüştü yüreklerimize. İkimiz de oracıkta, mısır patlağı kokusunda, loş fuaye ışıkları altında, büyürken aldığımız bütün yaralardan kalan izleri teker teker alıp çiçek tacı yaptık gözlerimize. Her bakışımız kelebeklerle bezenmiş sonsuz kırlar gibiydi, gülüşlerimiz güneş. Zamanla çocuklar oyunlar oynadı, kuzular me'ledi, bir yavru tilki, bir tavşanla arkadaş oldu sabah erkeninde. Yedi zaman sonraya gelir ilk çiçek açışımız. Ben frezya gibiydim beyaz, o bir lisyantus inadına tül pembe. Sonra ne mi oldu?

Filmin ikinci yarısı başladı. Kız oğlana sarıldı. Oğlan hüngür hüngür ağladı kızın kollarında, mutluluk dedi, birlikte büyümek, büyülenmektir bence. Işıklar yandı. Alkış, kıyamet koptu bir anda. Güvercinler havalandı ve pan flütlerin sesi duyuldu uzaklardaki köylerden. Ağladık, mutluluk gözyaşı ılık olur, oluk oluk akar insanın yüreğine, bizimki de aktı, sevgimiz daha da büyüdü, gökkuşağı oldu. Sonrası hep bir iyilik, hep bir güzellik oldu sadece. Üç elma düştü göklerden, biri anlatana, biri okuyana, biri de gökkuşağını görüp mutlu olanın başına. 


 



* Cem Adrian'dan dinlemek isteyen olursa... 


28 Aralık 2021

Siyah Kutu


Eski bir Rum köyünün sokaklarında, cumbalı evlerin arasında, denizin kokusuyla yürüdüler bir süre. Sessiz ve istemsiz. Sabahın erken saatlerinde, ada vapurunda kulağına çarpan kelimelerin kırıkları, ellerine batmış gibiydi, hiç değmedi yürüyüş boyunca elleri ellerine. Sessizliği bozan Dimitri oldu. 

"Biliyor musun İsa'dan Önce 5.yy'da kurulduğu varsayılıyor bu köyün" Güzelce'nin tarihe merakını bildiğinden, bir ses olsun aralarında diye konuyu açmak istese de, karşılıksız kalan bir monolog gibiydi sözleri. Dimitri anlatmaya devam ediyordu ama duyulmuyordu sözleri. Yıkık evlerin ahşap karkaslarında asılı kalan kelimelerine, köşeyi dönerken hafifçe başını eğip baktı Dimitri. Üzgündü ve bir o kadar öfkeli, zamanı geri alması mümkün değildi. Zaten alabilse, o sabaha değil 6 ay öncesine dönerdi. O aptal geceye. O saçma tercihe. O... Kelimeleri giderek çirkinleşiyordu. Sustu. Güzelce, kırgındı, incinmişti. Dimitri'nin söylediği her kelimeyi sindirmeye çalışıyor ama bir türlü hazmedemiyordu. Gene de o vapurdan inip, diğerine binmişti. İstemsizce.

Güzelce ilk kez geliyordu Trilye'ye gelirken de kafası karışmıştı doğrusu.  İstanbul'dan günübirlik geldikleri eski Rum köyünün birden fazla ismi vardı:  Tirilye, Trilye, Zeytinbağı. ne gerek vardı böyle kafa karışıklıklarına. Sevmezdi Güzelce belirsizlikleri, net olmayı severdi. Doğru bir taneydi. Renklerse siyah ya da beyaz. 

Trilye’nin adıyla ilgili üç rivayet anlatmıştı, sahilde iğne oyası tezgahı olan Fadime Teyze. 70 yaşına dayadığı merdivenleri, elinde bastonu ile çıkmak zorunda kalmış olmanın verdiği his, yüzünün tüm çizgilerinden okunuyordu. Geçkin yaşına rağmen gözlük kullanmıyordu. Güzelce'nin dikkatini en çok bu çekmişti. 3 paket sigara içtiğini sohbetleri sırasında öğrenecekti. Her gün bir elma yediğini ve bir baş soğansız gün geçirmediğini de. Güzelce severdi insanla sohbeti. Dimitri, hep  daha çekinik olandı. Güzelce zamanla Dimitri'nin insan sevmediğini bile düşünür olmuştu. Fadime Teyze soluksuz anlatıyordu bildiklerini, buraların 3 efsanesini de aynı şekilde anlatıverdi, bir bir. Dimitri sevmemişti Fadime Teyzeyi. Rol çalmıştı bir kere. Bugün Dimitri'nin günü olacaktı. Salaklık etmeseydi tabi. 

"Vakti zamanında üç papaz varmış; Yani,  Yorgi ve Sorti. Kovulmuşlar ayrık otu gibi davranınca,  te buraya manastıra yerleşmişler. Tri üç demek biliyon değil mi? E ilya 'da papaz demekmiş, olmuş mu sana buranın adı Trilya. Her birinin yıkık dökük kiliseleri var. Gezersiniz."

Tezgaha yanaşan meraklı ama almaya niyetli olmayan esmer güzeli, süslüce kadının sorduğu sorulara sessiz kalıp, kadını sinirlendirince, uzaklaşan kadının ardı sıra "hem almıycan, hem sohbeti bölüyon" deyip söylenmese iyiydi de, Fadime Teyze bu, sevmediğine, içinin ısınmadığına değil iğne oyası satmak, selamını vermezdi. Meşhurdu gezginler arasında. Ondan iğne oyası almak parayla değildi.  

Güzelce'nin yüzüne baktı Fadime Teyze, ismin ne senin dedi. "Güzelce" dedi. Gülümsedi, oya gibi yüzün, pek yakışmış ismin. Şefkatle gülümsedi Güzelce. İnsanın içini ısıtan  o tarifsiz kahve ışıltılı gözlerini kıstı. Yüzündeki melek kanatlanıp, Fadime Teyzenin omzuna, oradan  bir sokak köpeğinin kulağına, huysuz tırsak bir kedinin kuyruğuna, balıkçı teknesinin bayrağına... Derken uzaklaştı limandan tarafa. 

"Anlatsana efsanaleri" oysa hepsini biliyordu. Hep yaptığı gibi bir yere gitmeden önce tarihini araştırır, gezilecek yerleri önceden belirlerdi.

"Küs müsün sen bu delikanlıya" 
Omzunu hafifçe kaldırdı Güzelce. Gözlerini düşürdü. Yüzü asılıverdi, yüreği buruş buruş oldu. Nefesi daraldı. Ama toparladı. Salıvermek yoktu kendini. Söz vermişti. Sözünü tutacaktı. Gözyaşlarını, kırgınlığını, adaya saklayacaktı. Bildiği limanda boğulacaktı. 

Anladı Fadime Teyze, Güzelce'nin çaresizliğini. Üstünde pek durmamış gibi yaptı, yaptı yapmasına ama sevmemişti Güzelce'nin toprağa bakan gözlerini.  

"Vakti zamanında korsan saldırıları çok olurmuş, civar köylerden üçü buraya sığınmış, oradan türemiş diyorlar. Bana kalsa en güzeli şu anlatacağım hikaye; ecnebi dillerden birinde kırmızı balık demekmiş Trilye, Barbun balığı vardır bilir misin? Ben çok severim, tavada kızartması olacak ama, yanına bir salata." 

"Eeee Zeytinbağı nereden geliyor peki, bazı tabelalarda gördüm"

"Osmanlı'da Mahmut Şevket Paşa Kasabası denilmiş, 60'lı yıllarda, zeytincilikle geçiniriz biz, o zamanın devlet büyükleri düşünmüş, bu ismi uygun görmüş, tutmadı tabi,  biz benimsemedik, dilimiz alışmış Trilye'ye, hem hikayeleri anlatılır nesilden nesile, pişmiş aşa su katmaya çalıştılar olmadı senin anlayacağın."

Daha neler neler anlatacaktı Fadime Teyze ama bir otobüs dolusu turist gelince, tat kalmadı sohbette. Ayrıldılar tezgahın başından, mahallenin içlerine doğru yöneldiler. Sıralı balık restoranlarının yanından sokağa girdiler. 

Dimitri ilgisini çeker diye, başlamıştı gene anlatmaya, "1560 yılında Aya Todori Kilisesiymiş"  Güzelce yürüdü öylece, Dimitri susmak zorunda kaldı. Sessizce ve kafalarını bile çevirmeden geçtiler Fatih Camisi'nin yanından. Dar sokaklarda hiç tanışmamış gibi ilerlediler yanyana. Fadime Teyzenin anlattıkları unutmamak için kafasında yineliyordu Güzelce, bir de Dimitri'nin ara ara duyulan sesini bastırmak için. Sessizdi, narindi, karıncayı ürkütmeyen adımlarla, incecik bedenini havalandıracakmış gibi esen rüzgarın etkisiyle süzülür gibi ilerliyordu dar sokaklarda. Dimirti her adımda aşık oluyordu ona, her adımda çok daha pişman. Dimitri'nin düşünceli hali yerini  endişeye bırakmak üzereydi. Boğuşuyordu Dimitri, dövüyordu sokağın taşlarını adımlarıyla. Gerginliği vücudunun bükülmesi zor bir demir levha gibi olmasına sebep olmuştu. 
 
Tabut Evin yanından devam edip, Taş Mektebi geçtiler, yokuş yukarı Tarihi Çamlı Kahveye doğru yöneldiler. Yokuş Dimitri'yi zorladı. Nefessiz kaldı bir an. Güzelce dönüp bakmadı bile. Güzelce, kanatlı bir melek gibi, süzülmeye devam ediyordu yürüdükçe. Sahilden beri ağızlarını bıçak açmamıştı. Dimitri'nin bir kaç girişimi de karşılık bulamayınca, üstelememişti Dimitri. 

Kahve içmek için oturdular. Sade istedi biri, az şekerli diğeri. Sessizlik sinir bozucu bir hal almış olasa da Güzelce'nin yüzü öyle güzeldi ki, seyretmeye doyamıyordu Dimitri. Ama o sinir bozukluğu ile yanlış bir kelime daha çıkıverecek, Güzelce bir kez daha kırılacak diye ağzını bile açamıyordu. Oysa o anlatmak istemişti, Trilye'nin efsanelerini, o anlatacaktı üç papazı, ilk resimli kiliseyi... Dündar Evi'ne inerlerken, "Tüccar mıymış" dedi Güzelce. "Kim" dedi Dimitri. "Dündar" "Bilmiyorum ki..." Sevinmişti Dimitri, sonunda sessizlik bozulmuştu. 

Başladı anlatmaya heyecanla. "Hagios Ioannes Kilisesi...." Güzelce kendinden beklenmeyen sertlikte bir ses tonu ile kesti Dimirti'yi. "Biliyorum anlatmana gerek yok, ben Dündar'ı merak etmiştim" dedi. Kimse bilmiyordu Dündar kimdi. 

Dimirti bir kez daha sessizlikle yüzyüzeydi. Bugün bu duvarı aşmaya bir kez daha cesaret edemeyeceğini hissediyordu. 

Sokaklarda esler çizmeye başlamışlardı. Kelimeler, düşünceler ve ayaklar başına buyruk sessizlikte savrulmaya başladılar. 

Kemerli Kilise'nin kemerinin altından geçerken el ele olacaklar diye hayal kuran Dimitri,  dualarla tek başına geçerken Güzelce'nin ardı sıra yürüyordu. Kilisenin yanından geçip deniz tarafından sahile doğru yürümeye başladıklarında, Güzelce omuz başlarına verdiği ağırlıkla, taşımakta iyice zorlandığı sırt çantasını taşa koyup denizi seyretti bir süre. Bugün yükü ağırdı, ölmeyi isteyeceği kadar ağır olan yüküyle iyi bile dayanmıştı. Az ilerde ağacın altındaki banka tek başına oturdu, çantasını sağa koydu ki Dimitri de oturursa arada bir engel olsun. Soldan deniz kıyısına inen patikaya doğru baktı. Böylece sırtını da dönmüş oldu Dimitri'ye. Yedi kilise, üç manastır ve üç de ayazmadan geriye kalan yıkıntıları, sırf farklı düşünüyorlar diye, aforoz edilen azizleri, rahibeleri, bu evlerde, topraklarda yaşam sürmüş Rumları düşündü. Düşündüğü hiç bir şey acısını hafifletmiyordu. İçinde bir yer çok ama çok acıyordu, Dimitri'nin sözlerini kulaklarından silmeye çalıştıkça, beynine çivilerle yazılıyordu. Ada'dan ayrılırken, geminin yarattığı dalga seslerine karışsın istemişti bütün duydukları. Onları oracık da savurdğunu sanıyordu denize. Ama her durduğunda, kendi ile baş başa kaldığında o kelimelerle boğuşuyordu. Onları Dimitri'den duyacağına ölse daha iyiydi. 

Dimirti, Güzelce'yi rahatsız etmeyecek bir mesafeden onu seyrediyordu, özür dileceği yüzlerce cümleyi kurup bozdu. Hiç biri olmuyordu. Oysa bu günü nasıl da özenle planlamıştı. Günlerce gelecekleri bu eski Rum Köyünün tarihine çalışmış, Güzelce'ye anlatacağı hikayeleri derlemişti. Üstelik gelecek ile ilgili hayallerini cebinde saklı tuttuğu siyah kutuya aylar öncesinden koymuştu. Kuyu yanına alıp almadığını onlarca kez kontrol etmişti. Gece tuvalete kalktığında bile ilk baktığı kutu olmuştu. Nasıl yapmıştı bu kadar aptalca bir şeyi, hadi yaptı, nasıl anlatmaya kalkmıştı Güzelce'ye. Kırılgan, narin, hayatın defalarca kırdığı gen de yapışmayı başaran Güzelce'ye bunu nasıl yapmıştı. 

Güzelce oturduğu banktan kalkmaya niyetlenince, Dimitri'nin ona doğru uzanıp çantasını taşımak istediğini belirten eli, tıpkı kelimeleri gibi karşılıksız ve havada asılı kalmıştı. 

Ah Dimitri, ahmak Dimitri...  Sırası mıydı aptal sırrını açıklamanın. Adadan ayrıldıkları anda, gemiye biner binmez, sanki müjdeli bir haber verecekmiş gibi coşkulu çıkan sesini bastırsa, içi içini yemese, içini kemiren kurdu oracıkta boğuverse, unutulmaz bir gün yaşayacaklardı. Dimitri içiyle dövüşenlerdendi. Her seferinde de kendine yenilen. 

Sahile indiklerinde Fadime teyze çoktan tezgahı toplamıştı. İyi ki o pembe bahar çiçeği oyalı peçeteyi aldım diye geçirdi Güzelce içinden. Döndüğünde tezgahın kapanmış olacağı ihtimalinden değil de, Fadime Teyzenin, söylediği bir sözden dolayı almıştı o parçayı Güzelce. "Yaralar Güzelce, sen istediğin müddetçe kanar. İstersen bir yarayı tuzla da şu kenarı oyalı peçeteyle de bastırabilirsin. Sen neyi seçersen, o yara ona dönüşür." Güzelce yarasının oyaya dönüşmesini diledi o anda. O nedenle aldı peçeteyi. Hoş onu peçete olarak falan kullanması imkansızdı da, almıştı işte, yaraya ilaç olur maksadıyla. Bir de Fadime teyzenin Güzelce'nin bileğine doladığı nişan yüzüğü oyalı bileklik vardı. O onun Güzelce'ye hediyesiydi. Güzelce, dönüş yolculuğunda bıçak açmayan ağzına, söz dinlemeyen yüreğine, artık durması imkansız göz yaşına laf geçiremeyince, olanlar oldu. 

Dimirti ne yapacağını şaşırdı. Oturdukları yerden vapurun iskele baş omuzluğundaki köşeye doğru yürüdüler. Rüzgara verip yüzlerini, sarıldılar birbirlerine. Boğulurcasına ağlayan ve "nasıl nasıl" diye göğsünü yumruklayan Güzelce'ye sarıldı Dimitri. 

Güzelce'nin kulağına neredeyse fısıltı gibi çıkan sesiyle, 

"Seni gördüğüm ilk günü hatırlıyor musun Güzelce, Değirmen Tepesi'ne geldiğinizde, sana açılmak istiyordum ama bir türlü nereden başlayacağımı bilmiyordum. İçinde biyolüminesans geçen  bilimsel bir cümle ile konuya girip, ışık saçan gülüşün nedeniyle, okyanuslarda yaşayan o eşsiz ışıldayan denizanası gibi muhteşem olduğunu söylemiştim sana. Zavallı Dimitri. İltifat becerisinden yoksun Dimitri. Bari deniz kızı falan de, değil mi, denizi anası da nereden gelmişti aklıma. Sense gözlerini hiç ayırmadan gözlerimden, nasıl da kahkahalarla gülmüştün Güzelcem. Nasıl daha fazla hayran bırakabilirdin ki kendini bana. Sen arkadaşlarınla mezarlığa doğru giderken, iğne yapraklı çam ağaçlarına sırtımı verip, hayaller kurmuştum. Senden beni affetmeni bekleyemem Güzelce. Ben en olmadık zamanlarda, saçma cümleleri bir araya getirip, seni hep güldürmeyi diliyordum. Bugün bu eski Rum Köyüne gelirken, istedim ki, seni eşim olarak görmeyi arzu ettiğim geleceğimize, çamur gibi yapışmasın geçmişim. Hata bir kez yapılır Güzelce. Söz veriyorum, ömrün yettiğince seni güldüreceğim. Beni yüreğinden aforoz etme. Beni ışığından mahrum bırakma." 

Güzelce bileğinden özenle çıkarttığı bilekliği, Dimitri'nin avucuna bıraktı. Gözlerinin içine baktı. Çok şey söyledi, hiç sesi duyulmadı. İncecik bedenini havalandıracakmış gibi, esen rüzgara doğru açtı kollarını, Dimitri bir adım geri çekildi, nefes alsın istedi Güzelcesi. Hiç ön göremedi, tıpkı bu sabahki gibi, hiç anlamadı Güzelcesini. Güzelce çevirdi kafasını sola doğru, baktı Dimitri'ye, süzülür gibi bıraktı kendini vapurun baş kısmından, dalgalara karıştı narin bedeni. Dimitri Güzelce diye bağırıyorken, vapurun sireni çaldı iki kez, 2 kez çaldı tam da o anda, denizin içinden gökyüzüne doğru kaynağı belli olmayan bir ışık patladı. 

Dimitri sendeleyerek kalktı yataktan, alarmı kapattı. Rüyası habercisi olmuştu, son zamanlarda kısa metraj film gibiydi rüyaları, hem de renkli. Güzelce'ye bugün değil hiç bir zaman olanları anlatmayacaktı. Sırrını, aptallığını derinlere gömecekti. Hiç çıkartmayacaktı oradan. En güzel kıyafetlerini giyip, kontrol etti cebindeki kutuyu. Hızla indi limana, Güzelce oradaydı. Gözlerinin ışığı öyle parlaktı ki, Dimitri gülümsedi. Neydi rüyasındaki kelime, hatırlayamadı. Hatırlasa, tüm rüyayı bir çırpıda Güzelcesine anlatacaktı. En çok da deniz anası kısmına gülmüştü sabah aklına gelince. Biraz değiştirecekti elbet hikayeyi. Biliyordu günün sonunda Güzelcesi denize değil, onun kollarına atlayacaktı. Telefonun mesaj kutusuna gelenle yüzünde çiçekler açtı; mesaj kardeşinden geliyordu: 

"Her şey hazır, gün batımında, Taşmahal'de olacağız. Çok heyecanlıyız. Kutuyu unutma, vapuru kaçırma!"



KELİME OYUNU 56 / Kelimeler: Denizkızı/Lüminesans/Rahibe/Şefkat/Tüccar


Fotoğraf / Çanakkale seyahatinden






09 Nisan 2021

100'lük Keder




Oturdular cam kenarında bir masaya... 20'lik söylediler, bir 20'liğe dökmek için hüzünlerini. 

Görece kızıldı biri, görece daha güzel. Başladı anlatmaya; yaşayamadığı gençliğinin, hiç bilmediği kadınlığının hayal kırıklıklarını. 58 yaşında aldığı ilk gül buketi de evli bir adamdandı. Sonradan öğrenmişti bu detayı. Sonrası çorap söküğü, o gidemedi, o gelemedi, o vazgeçemedi, diğeri kıyamadı... Ömür dediğin de sona geldi ama sonlanamadı. İntiharı düşündü ama yapamadı... 

Dert bir değil ki anlatsın da, azalsın... Kopuk kopuk cümleleri tarih takip etmeyen bir sıralama ile anlatsa da, adamla tanıştıkları ilk günü anlatırken mutluydu gözleri, sırasıyla hüzünlendi, kızardı, en sonunda aktı masaya gözleri. İçi, dışı, öfkesi, kırıklığı ne varsa yüreğinde, aktı gözlerinden masaya. 

Görece iç güzelliği daha güzel olan, baktı masaya. Kendini koydu her bir damlaya. Bir kaç cümle kurmak istedi. Ferahlatacak, avutacak ya da ne bileyim en azından bir nefes aldıracak. Onun yerine okkalı bir küfür çıktı ağzından: "Orospu çocuğu bunların hepsi." Müzik de en zamansız yerinde durmuştu. Umursamadı. "Sana yaptıklarını karısına yapsa, mutlu bir evliliği olurdu pezevengin." 
Sustular uzunca bir süre. 
Nice zaman sonra cam cama değdi can cana. 
Derin bir iç çekti, sesi kısılmış gibiydi, "Hoş analarının da ne suçu varsa, vuracaksın böyle tipleri, tek kurşun, ikincisi ziyan"

Cam cama değdi bir kez daha ve can cana. 

Alev alev gözleri ile devam etti anlatmaya görece daha güzel olan. 

Adam çokça duymaya alışık olunan, "klişe" cümlelerle durumu özetlemişti;

Sen öyle masum ve güzeldin ki...
Kıyamadım üzülmene...
O zaten hasta uzun zamandır, eli elime değmiyor inan ki...
Küçüçük bir yalan bu... Büyütecek kadar bir şey değil. 
Bak ne güzel anlaşıyoruz seninle, sen iste hemen boşanayım onunla. 
Zaten severek evlenmedim, çocukların hatırına ev arkadaşıyız biz. 
...
..
.
Her cümlede küçüldü adam. Önce mavi ışıl ışıl gözleri karardı. Sonra yüzüne kocaman, kapkaranlık bir leke çöktü. Sonra o elleri...Avucunda sımsıcak hissettiği ellerinin buz kesip de parçalanışına şaştı kadın. Küçüldü adam, gün be gün, her anlatırken övgülerle gönlünün en olmadık yerinde büyüttüğü adam, görünmez oldu. Görünmez oldu olmasına da, ömür geçip gitti bir hiç uğruna. Yaşadıklarına saysa, çoğu keder, fırtına... 

Anlatacakları bitmişti de acısı bir gram bile azalmamıştı, görece güzel olanın. Hüznün dehlizlerinde dolandı bir süre, depresyon dediğin kaç durak uzağında. 

Bir 20'likti söyledikleri, 100'lük kederi sığdırdılar 2,5 kadehe, köz patlıcana, biber boraniye...
Birden bire biri gülmeye başladı kahkahalarla, görece güzel olan, diğeri boğulurcasına sesler çıkartarak eşlik etti. Hakkı ile yapılmış paçanga böreğine, bir porsiyon Arnavut ciğerine serpiştirdiler kahkahalarını. 

Son bir kez daha değdi cam cama, can cana sarıldı bu defa. 

Hesabı istediler, bir küfür daha salladılar geceye, sallana sallana yürüdüler dar sokakta. 
Sahi nasıl bir 20'likti bu, sırası geldi mi bir 70'lik devirenleri deviriverdi bir acıda. 

Acının kaynağını böldüler paydalara, çoğunu adama, azını kadının yüreğine verdiler.

Nara atar gibi yaptılar, güldüler kıs kıs, koştular bir ara, durdular sonra. 

Geceye karıştılar, hüzne boğuldular, acıdan medet umdular, işte orada duvara fena tosladılar. 

Sarhoşun biri geldi son hız, görece güzel olan attı kendini arabanın önüne birden bire. Birden bire havalandı kadın, birden bire düştü, birden bire kan gölü oldu kaldırım, birden bire acı yayıldı, ağdalı bir ağıt ezdi geçti gecenin sessizliğini... Birden bire değişti acının tanımı. Birden bire bağırdı adam, birden bire indi arabadan, diz çöktü dizlerinin üstüne, avuçlarıyla sardı yüzünü kadının, ağladı, çok ağladı adam, hala öyle masum ve güzelsin ki diyebildi sadece. Sessizlik hakim oldu geceye. Ambulans sesleri duyuldu uzaktan. Ardından bir el silah sesi duyuldu, çok yakından. 

Birden bire öldü görece güzel olan, birden bire katil oldu görece iç güzelliği daha güzel olan. 
















05 Eylül 2013

Tarla


“Derme çatma” diyorum.
“Ne o derme çatma olan… Şu karşı tepede gördüğümüz ev mi?” 
“Ev mi var… Ben hayattan bahsetmiştim.” 

Onun gösterdiği karşı tepede asılı kalıyor bir süre gözlerim. Ne zaman asılı kalsa gözlerim, bir öykü anlatır içim:

Bir ev; yığma taş. 
Bir adam, yaşlı. 
Bir köpek, sadık. 
Bir ağaç, ulu. 
Bir su, başıboş akıp duruyor. 

“Ahlat mı ki…” 
Sesli düşünmüşüm. “Meşe” diyor. O kadar emin.

Omzumun ucundan bakıyorum ellerine. Parmak uçlarıma neredeyse değmek üzere. Nedense titriyorum. O ağacın altına kadar yürüsek, belki geçer. Duymuş gibi. “Ne dersin, yürüyelim mi o eve kadar?”

Beraber… O eve kadar… Yürüyoruz. Kaç göz odası vardır ki… Sığar mı boşluğumuz o eve... Duymuş gibi. “Hadi tahmin et, nasıl bir ev, kimler yaşıyor. Sen kurgula, sonra ben. Kiminki gerçeğe yakınsa diğeri ona bu gece sahilde balık rakı ısmarlar, mezeler de çabası” Kahkahası değiyor “meşe”nin dallarına. Koca meşe köküne kadar sarsılıyor. Toprağın kaymasından anlıyorum. 

Sahilde… Bu gece… Balık rakı… Eskisi gibi… Hiçbir şey olmamış gibi. Üşüyorum. Derme çatma bir yatağın üzerinde, yarı çıplak bedenimle, kendimi ona sunmaya hazırım. Gözlerimde umarsız bir bulut, geçip gidiyor. Ardından kuşlar ve sonra garip ama balıklar. Denizin dibiyle gökyüzünün sonsuzluğunda bir yerde teslimiyete hazır bir yürek, sahipsiz. Düşündükçe yavaşlıyor adımlarım. Gerisinde kalıyorum koca gövdesinin. Gerisinde kalıyorum o evin ve hikayenin. İşim yok bu hikayede. Biliyorum.

Arkamı dönüp koşmaya başlıyorum birden bire. “Ahlat o” diyorum, “ahlat! anladın mı?" Bu hikayeden çıkmak istiyorum. Sona yaklaştıkça acıtan bütün hikayelerden kaçmak istiyorum, aşk bir boyunduruk altına girmek gibidir, derdi, aşkla işim olmaz.  Ben koşarak geldiğim gibi, koşarak gidiyorum bu hikayeden de, anlıyorum.

Çeşmenin başına varınca durup, soluklanıyorum. Onlarca zaman söyleyemediğim kelimeleri bir çırpıda söylemiş gibi rahatlıyorum. İçimdeki ses hala... “ahlat o” diyor. Arkamdan koşup yetişiyor. “Neyin var” 

Bir bulut geçiyor önce, sonra kuşlar ve sonra boyunduruk bağlanmış öküzler. Bir adam beliriyor. Yaşlıca bakışlı, saçları ağırmış. Elleri nasırlı. Karşı tepedeki yaşlı adam olmalı. Yaşlı adama gülümsüyorum. Bir şeyleri anlatmak istercesine kalkıyor sol eli havaya. Uzaklaşıyor bu hikayeden. Sonu gelen bütün hikayelerden kaybolur ya karakterler birer birer, o da kayboluyor bu hikayeden, o ev, o ağaç, o köpek ve o su, o öküzler, o tarla, o gökyüzü… sis olup dağılıveriyor gözlerimden.  

“Tarlayı sürmek için ne gerek biliyor musun” diyorum, “Aşk” diye bağırıyorum. “Yürek olacak adamda önce” diyorum, “yürek övendire olacak çift sürerken. Bir de ne olacak biliyor musun? Sadakat! Olacak ki tıpkı bir pulluk gibi toprağı güvenle işleyebilesin. Sonrasında ekilecek tarla. Sonrasında büyüyecek filizlenecek hayat, belki derme çatma olacak, belki kuruyacak, belki öyle bir hasat olacak ki… Şaşıracaksın. Ama en azından denemiş olacaksın hayatta sana sunulan ne varsa. Hakkını vererek yani, sonra payına düşeni alacaksın hayattan, nerede yanlış yaptığını hiç bilemeden. Sonrası bir sis bulutu, sonrası siyah beyaz bir fotoğraf geçmişten gelen. 

 
*** * *** * *** * *** * *** 
Teşekkürler...
fotoğraf / İsmail Ertin
motivasyon / Vladimir

05 Nisan 2013

Saat




Uyanır uyanmaz kötü bir gün geçireceğimi anlamıştım.* Saat çalmamıştı. Köşesi açık kalan perdeden neredeyse yağdı yağacak gibi duran koyu gri, ağır bulutları gördüm, bir de camdaki yansımamı. Gözlerim… gözlerim… o bulutlar gibiydi; yağdı yağacak! Oysa yeni uyanmıştım. 

Neyeydi yüreğimin yası? Nasıl bir rüya görmüştüm… Görmüş müydüm… Uyumuş muydum… Sorulara soru işareti bile koyamayacak kadar yorgundum. Yatağın içinde gerindim. Kaslarım…kaslarım öylesine ağrıyordu ki… ya da kemiklerim… ağrı ayak parmaklarımdan… bacaklarıma… kasıklarıma… karnıma… göğsüme… kollarıma… boynuma… başımın arkasına… saçlarımın ucuna… öylece çıkıp gitti ağrı saçlarımın ucundan. Arkasında bir ah bile bırakmadan. O kadar hızlı, bir o kadar amacından kopmuş, başı boş bir ağrıydı ki… dönüp bakmadım. 

*** 

Uyanır uyanmaz kötü bir gün geçireceğimi anlamıştım. Saat çoktan çalmıştı. Onu bile duymamıştım… Öyle kütük gibi, koyu kahverengi, ağır bir uykudan uyanmıştım. Köşesi açık kalan pencereden bulutlarla oyun oynayan, neredeyse parladı parlayacak olan güneşi gördüm, bir de karşımda duran aynadaki yansımamı. Gözlerim… gözlerim… o güneş gibiydi; parladı parlayacak! Oysa yeni uyanmıştım. 

Neyeydi yüreğimin öfkesi? Nasıl bir rüya görmüştüm… Görmüş müydüm… Uyumuş muydum… Sorulara soru işareti bile koyamayacak kadar yorgundum. Yatağın içinde gerindim. Kaslarım…kaslarım öylesine ağrıyordu ki… ya da kemiklerim… ağrı ayak parmaklarımdan… bacaklarıma… kasıklarıma… karnıma… göğsüme… kollarıma… boynuma… başımın arkasına… saçlarımın ucuna… öylece çıkıp gitti ağrı saçlarımın ucundan. Arkasında bir ah bile bırakmadan. O kadar hızlı, bir o kadar amacından kopmuş, başı boş bir ağrıydı ki… dönüp bakmadım. 

*** 

Uyanır uyanmaz kötü bir gün geçireceğimi anlamıştım. Saat durmuştu. Annem ölmüş! 






görsel / deviantart

* Bu yazı Vladimir'in Yedi Öykü Başlangıcı yazısından sonra yazılmıştır. 

13 Ağustos 2012

Elma Ağacının Altında İki Kişi

O günü hatırlıyorum dedi kadın, o günü ve bana o günü hediye eden adamı... Uzak bir geçmişten bahseder gibiydi kelimeleri. Yakın bir geleceği hayal eder gibi bakıyordu batmakta olan güneşe gözleri... Zamansız gibiydi ya da bir zamanın içinde hapsolmuş gibi... Duruydu yüzü. Hüzünle karışık bir mutluluk, mutlulukla  karışık aktı akacak damlalar... Belli ki, o geceyi, o geceyi unutulmaz kılan adamı ve ayı, ve batan güneşi, ve yıldızları ve kayaları ve güvenmeyi, ve inanmayı ve sabrı ve sevdayı yüreğinde saklıyordu. Onlarca soruyu ardı ardına sormayı istesem de susmayı ve beklemeyi ve güvenmeyi ve inanmayı seçtim. İkinci bardak çayları ben koydum.

Elma ağacının altında iki kişi, dedi. Durdu. Elma ağacının altına gidip oturdu. Soluklandı. Gülümsedi ve devam etti:

Öğle vaktiydi... Seni bir yere götüreceğim, eğer vaktin varsa gitmişken kalırız, yok olmaz dersen, geri geliriz. Geliriz, dedim. Gülümsedi. Sen nasıl istersen, dedi. Karadenize doğru yola çıktık. Gün batımına yetişmeliyiz, dedi. Bilmem böylesini gördün mü? Görmemiştim. Bir daha da hiç görmedim ben batan güneşi...


Kayaların üzerinde, dalga seslerinin feryadında batırdık güneşi... Geleceğe dair kurduğumuz düşler sustu. Geçmişe ait ne varsa denize fırlattık, hepsi koyu bir lacivert oldu. 

Sahildeki ayak izlerini takip edip, önce daracık sokaklardan yukarıya doğru çıktık. Sonra onlarca merdivenin sıralandığı bir sokaktan yeniden sahile doğru yürüdük; suskun, uzun ve heyecanlı adımlarla...

Akşam kızıllığı yüreklerimizin koruyla yarışırken, Karagöz'e geldik. Bir şeyi anlatmak ister gibi birbirimize baktık; suskun, uzun ve heyecanlı bir özlemle...

Masaya buyur edildik, samimi ve içtenlikli bir misafir edişti. Gülümsedim; yüreğime sığdırabildiğim kadar büyük ve yaygın bir gülümseme ile...

Masanın başında beliriveren kız çocuğu, elma ağacının altında iki kişi mi dedin, diye seslendi içeriye, elindeki tabakları bıraktı önümüze... kafamı kaldırıp baktım, elma ağacının altında iki kişiydik. Sadece biz vardık, sanki...


Gece ilerledikçe beyaz rakıya, alaca karanlık geceye, sevda yüreğe daha bir yakıştı. Büyüdükçe büyüdü yıldızlar, alabildiğine yıldız oldu baktığım her yer. Yüreğim öyle hızlı atmaya başladı ki, martının çığlıkları sustu. Bir deprem habercisi gibiydi yüreğim. Bir fırtına öncesi sessizliği vardı kiwi ağacının dalına asılı kalmış. Kum rengi bir köpek, kalabalığın içinde kaybolmak ister gibi uzanmıştı kumsala, yalnızlığın resmini çiziyordu etrafından dolaşıp giden çiftlerin umursamaz bakışları arasında. Kara, sıska, yavru bir kedi geldi, cansever mısralarıyla;

Hiçbir şeyin hiçbir şeyliği gibi bir şeydim. İşte ben
Hiç kimselerin tutmadığı oyunlara giderdim
Bir kedi ayaklarıma sürtünerekten geçerdi - ki benim yaşamımda
Her zaman bir kedi bulunur, onu ben
Bir imza gibi yazılarıma koyarım -
Ve duvarlar yumuşardı, sarkardı
Ellerimle ittiğim olurdu onları bu yüzden
Terlerdim
Sonra bir gazoz içerdim ki, yani ben
Kısaca söylemek gerekirse, bazı şeyleri hep geciktirirdim

Çay alır mısın?

İrkildim. Ne çayı, dedim.

Çay işte, dedi.

Ha! Çay...!!! Tereddüt ettim. Alırım, dedim.

Ne çayı be kadın diye bağırasım, sarsıp onu kendime getiresim vardı. Kadının sakinliğinde boğuluyor gibiydim. Bakışlarında cinayet işleyen bir kadın arıyordum. Bunca saattir, belki de bu denli delirmeden durmamın ve dinlememin sebebi buydu. Ben onu o sona hazırlayan anı merak ediyordum. 

Bir kahve içtik. Kapadım. Her kahve içtiğimde kaparım. 

Kahve falı bilir misin?

İnanmam...

O küçücük fincan neyin habercisidir bilmem ama isterim ki haberler getirsin bana gaipten... Getirir. Ama o gece ilk defa açmadım. Oradan gelen haberler geciksin istedim. Fincanı garsonun görmeyeceği bir şekilde ağacın dibine bıraktım. 

Hadi, dedi... Elini uzattı. Elimi tuttu... O gece ilk defa... Bana inan, dedi... Bana güven... Sabırlı ol. Her şey ama her şey bundan çok daha güzel olacak. Bu kaçıncıydı... Gözümün önünde pırıltılar oluştu. Yüreğim sıkıştı. Nefes almakta zorlandım. Sustum. Sadece uzun, soluksuz bir susuşla anlasın istedim. Ama devam etti. Sen benim güzelimsin, dedi. Benimsin...

Yürürken nereye gideceğimizi biliyor gibiydi. Kayalara çıktık. Kayaların üzerinde, beni öptü. Sarsıldım. Öyle bir öpüş... Yaşamıştım, kırılmıştım, inanmıştım, güvenmiştim, sabretmiştim... O an, geçmişin bütün günahlarını ona yükledim. Dalga seslerinin feryadında ittim onu denize... Geleceğe dair kurduğumuz düşler sustu. Geçmişe ait ne varsa denize fırlattım, hepsi koyu bir lacivert oldu. 

Kahve fincanının olduğu o elma ağacının dibine kadar koştum. Oradaydı. O ağacın altında. Habercim beni bekliyordu. Fincanı elime aldım. Bildiğim bütün duaları okudum. Fincanın üst kısmını tabağından ayırdım, geleceğim avuçlarımın arasındaydı sanki. Durdum. Karanlığın içinden süzülen sokak lambasının ışığına kadar elimde fincan yürüdüm. Fincanı çevirip içine baktım. 


Kocaman bir yürek vardı, iki kişinin tam ortasında duran koca bir yürek... Sevda, dedim.

Polis sorgusunda, sabah güneş ağarırken geldi doktor... Olanı biteni bir de ona anlattım:

Güvenli bir limandı... Onun kıyılarına kendimi teslim etsem, bir daha açık denizlerde yol alamazdım. Fırtına geliyordu... Deprem olacaktı. Onu korudum ben, kendimden... 

Sonra  bir kedi geçti komiserin odasının orta yerinden; cansever mısraları kovalıyormuş meğer;

Sanırım hiçbir şeyin öyle pek tamamlanmadığı
Bir çağda yaşıyordum. Ve bütün eksik kalmaların
Sessiz ve ünü olmayan bir tanığıydım ben
Ben, diyorum, demek oluyor ki bir anlamım vardı benim de
Düşünen bir şey olarak ve düşündüren
Ama korkarak söylüyorum, çok ağır bir yük gibi taşıyordum bunu da
Ve biraz da pek kullanılmayan
Ya da hiç bırakmadıkları kullanılmaya
Çok ağır bir yük gibi
Onu ben taşıyordum, düşündüklerimi
Ve bu durumda ne beni etkileyen
Ne de ben etkilendikçe bir başkasını
Etkileyen ve bizi geçen
Bir ben kurmuş oluyorduk ki, o zamanda diyordum
Yani hiçbir şey değilim de ben, sadece bir konuyum
Öyle mi?
Yeniden, yeniden, yeniden doğruluyordum
Bir insan tadında olan ve
Bunu geçen ben
Bir dram gibi sonsuz
Kumları üzerinde sonsuzluğun.



Fotoğraflar: Samsung W ile çekilmiştir.  

02 Mart 2012

EL İZİ - İZBİR

Her öykünün bir başlangıcı var... Bu öyküyü baştan okumak istersen: İzüç


İzbir (Ayşe)

Kliniğe röportaj için gittiğimde heyecanlıydım. 45 yaşlarında, oldukça yakışıklı sayılabilecek bir adamla karşı karşıya kaldığımda, ellerim buz kesti. Fotoğraflarından çok daha etkileyici, bakışları teskin ediciydi. Arkada topladığı saçları kırlaşmıştı öyle sanıyorum ki omuzlarına kadar uzundu. Güçlü, kendinden emin bir görüntüsü vardı. Üzerinde dar kesim, açık renk bir kot, ayağında boyası yer yer silik devetüyü deri bir postal vardı. Mavi iri kareli gömleği ile aynı renkte olduğunu geç fark ettiğim gözlerine uzun süre bakamadım. Göz göze geldiğimizde, bakışlarında üşüdü bir yanım ve bir yanım ısıtması için ona adeta yalvardı. İnsanı kendine çeken garip bir gücü vardı gözlerinin; yaklaştıkça yaydığı enerjiden duyulan korkudan kaçmak için gene dönüp dolaşıp ona sığınma isteği uyandıran derinlikleri…

Daha önce kimse ile görüşmeyi kabul etmeyen adamın kilitli kapılarını açmak için niçin sesime ses verdiğini ve beni seçtiğini içten içe çok merak etsem de, ona bunu hiç sormadım. Hoş geldiniz derken uzattığı yedi kara kaplı defter, öylesine yıpranmıştı ki, orasından burasından sarkan kâğıt parçacıklarının sararmış ve yırtılmışlıkları, o güncelerin sonsuz kere okunduğunu anlatıyordu. Günceler; 1960 – 1971 yıllarını anlatan yürek izleriydi.

Odada yalnızdık. Kameraya izin vermemişti. Sadece bir teyp: Konuştuklarımızı, o izin verdiği sürece kaydedebilecektim. Onur anlattıkça, onun parça parça olmuş hafızasını teyelleyişinin üzerinden geçiyordum dikiş tutmayan yama parçalarımı. Kendimle sorgumun boğuşmasında asılı kalıyordu zaman.  Yamalarım acıyordu. Oda giderek soğuyordu. Her kelime, yürek derecemde eksi bire karşılık geliyordu. Kelimelerimin tutukluğunu yüreğimin sıfırın altında bile atmaya çabalamasına bağlıyor, büyümüş gözlerimi ondan sakınarak bir sonraki soruya geçiyordum. Elim kalem tutmuyordu. Bildiğim bütün sözcükler sözleşmişlerdi. Kaçmak istercesine bir araya geliyor, buldukları güçle kanatlanıp kliniğin havalandırmalarında sıkışıp kalıyor, oracıkta ölüyorlardı. O anlatırken, yazamıyor, yaşıyordum. Bir tanıdığım kendine ait olmayan bir sözü sıklıkla yinelerdi:  İnsan ya yaşar ya yazar dediğindeki tepkim; ben hem yaşıyorum hem de yazıyorum, desene şanslıyım olurdu. Ben, bunları diyen genç kadının kendine duyduğu güven duygusunda saklı olan o gücü geri istiyordum. Farkında olduğum bir şey vardı, çok netti, tartışmasız olarak diyebilirim ki, böyle bir duygusal karmaşayı ben ilk defa yaşıyordum, kalemim ilk defa yazamıyordu.

İntiharı düşündüğünü, ama bunu yaparsa çektiği ve çektirdiği acıları unutacağı için adil bulmadığını, son nefesine kadar hesaplaşması gerektiğini söylerken titremeyen sesinde baskın olan suçluluk duygusunu gizlice çekip çıkartmak istiyordum. Yarattığı ve beslediği korkunç canavarın, başka canavarların da beslenmesine sebep olduğunu bildiğim halde, donuk yüreğimi ısıtan bir acıma duygusuna engel olamıyordum. Onu ondan kurtarmak istiyordum. Annesi gibi o da, suçlunun peşindeydi. Kendi kuyruğunu yakalamaya çabalayan yavru köpeğin gözlerindeki bakışa büründüğünde mavilik, ellerimi uzatıp gözlerini parmak uçlarımın zarafetinde kapatmak istedim.

Biliyorum ki, akşamsefalarının kendi içlerine kapanışındaki ürkekliğim olmasa, uzanırdı parmaklarım. Düşüncelere dalan beynimin kıvrımlarında, hızına erişemediğim bir düşünce cevabını arıyordu: Bazı insanlar, bütün kötülüklerine rağmen huzurlu bir ölümü hak edecek kadar masum olabilirler miydi?

Onur annesini en son görüşünü unutamıyordu.  O sabah evden çıkarken, gene o koltukta oturuyordu. Asılsız olduğunu ısrarla savunduğu suçlamaların onu bu hale getireceğini bildiğinden belki de, Onur olanı biteni duymaması için çok çaba harcamıştı. Ama komşular… Ah o el kadar uzak, el kadar yakın komşular, yetiştirmişlerdi her bir şeyi de bire bin katmasalardı bari. Polis o sabah erkenden geldiğinde, Onur yatağının kenarında oturmuştu; lacivert takım elbisesi, sanki az sonra işine gidecek olan bir iş adamının şoförünü bekliyor hissi uyandırıyordu. Aldığı eğitime bakacaktı insanlar, çalıştığı kurumdaki konumuna, inanamayacaklardı. Arkadaşları ne çok şaşıracaktı. Hiç biri için tuhaf bir adam değildi ki Onur. Nerden bilsinlerdi ki, onun evden çıkmadan önce her sabah saatlerce sabunlandığını.

Annesi, o koltuktan hiç kalkmadı, Onur’a sarılmadı. Tek bir laf etmedi. Onur, başı önünde adım adım çıktı evden. O koltuğa bıraktı gözlerini, yüreğini, yaşamak sevincini. Sahi en son ne zaman sevinmişti. On iki yaşını hatırladı. Ahmet’e inanmak isteyişini… Garipliğine rağmen o dokunuşun şefkat olmasını dileyişini… Yüzündeki umudu.

Sonra kucakladığı çocukları düşündü. Yüreğinde bir yerde yaptığı yanlışı çok iyi bilmesine rağmen onu durduracak süper kahramanı kendi içinden çıkaramayışına duyduğu öfkeyi alıp yanına, koyuldu karanlık geçmişinin sorgu odalarına.

Onur’un ne mahkemesine ne de sonrasında ziyaretine gelememişti annesi. Annesinin güncelerini hapislik günlerinin ilk zamanlarında, onu yalnızca bir kez ziyarete gelen Ayşe vermiş: İçimizdeki öfkeyi, iyiye ve güzele yöneltmek onurlu bir seçimdir” yazan bir kartla. Eski yüzlü geri dönüşüm kâğıdına özensizce karalanmış gibi bir el yazısıyla yazılmış kartı bana da okuttu. Ama duvarında asılı kalmasını istediği için veremeyeceğini ama istersem bu sözü kullanabileceğimi belirtti. Her sabah uyandığında önce kendine günaydın deyip, sonra bu karttaki yazıyı okuduğunu söylerken, seçimlerinden duyduğu pişmanlığı okudum satır satır. Onur annesinin yazdığı kampanya metnini de ilk defa o güncenin arasında görüp okumuş. Ayşe, annesinin çürümüş geçmişine sünger çekmek istemesinden bir yıl sonra oğlu hakkındaki suçlamaların ardından geçirdiği kalp krizinde evde tek başına öldüğünü söylemiş. Komşuları gelen ağır kokulardan şüphelenip polis çağırmıştı da, Hatice Hanım’ın çürümüş bedeni kahverengi koltuktan kahverengi toprağa ancak öyle ulaşabilmişti.

Yaklaşık bir saat süren konuşmamızı; üç çocuğa cinsel taciz suçlamasından aldığı on yıllık cezanın sonunda, kendi isteği ile yaklaşık beş yıldır kalmaya devam ettiği klinikten çıkmak isteyip istemediği sorusuyla bitirmek istedim. Kanımı donduran da işte o cevap oldu. ‘Bu klinikte kalmalıyım. Ben çocuklar için hâlâ tehlikeliyim.’

Çocukken düşlediği, annesini kurtaran süper güçleri olan kahramandan, çocukların yüreğine korkular salan bir canavara evirilen öyküsünü onun sesinden dinlemenin yarattığı daralmayı saymazsak, yüreğimin dayanıklılık gösterisi son derece başarılıydı. Ama daha fazla dayanacak gücüm kalmamıştı, oracığa yığılmasını istemediğim bedenimi ayakta tutar belki diye, yüreğime uzanan elimi anne-babamın ellerinin sıcaklığında ısıttım bir süre.  Ayağa kalktığımda titreyen ayaklarıma yürü komutu verdim. Sert bir komutandım.

***

Oradan ayrıldığımda donan kanımı ısıtmak için aldığım kahvenin dumanında okudum güncenin altı çizili yerlerini, alelacele ve özensiz, düşünemeden ve durmadan sayfaları çeviren parmaklarım; boğulmak üzere olan yüzme bilmeyen bir yetişkinin çırpınışlarını andırıyordu. Bir soluk yetmezse, bir rüzgâr eser deyip camı araladım.

Onun suçu değildi, benim suçum değildi… Peki, kimdi suçlu. İlk suçu işleyen kimdi?

Geç de olsa öğrenmiştim, bir çocuğun anne sütünden sonra ihtiyaç duyduğu şey; karşılıksız sevgidir ve eğer güvenmesini öğretebilseydim, ona en değerli hayat hazinesini verebilmiş olacaktım. Ben kötü bir anneyim. Oğlumu kendi düştüğüm tuzağın üzerine ittim. Kapana sıkıştığını bile fark etmedim. Sevgisizdim, sevgisiz kıldım. Korkmadan bir kez bile dokunamadım.

Onura en büyük kötülüğü ben yaptım, şimdiyse yüzleşmek için cesaretim yok. Onurum diye sevemedim. Onursuzum oldu.

Bu lanet koltukta öleceğim. Buraya gömün beni. Buraya gömün içimden söküp atamadığım nefretimin gölgesinde çürüsün tenim.

Onurum… Onursuzum… Oğlum…  Silemedim üzerimizdeki ellerin izini… Bari sen affet beni.

Öğrendiğin ilk sözcükle vurdun hem kendini, hem beni… Senden kalan izler, elinden olmasın isterdim. İçindeki canavarı nasıl da göremedim. Tohumun bozuktu be annem. Tohumun bozuktu senin.

Bugün ölmek için güzel bir gün – cezan kesinleşti. Oysa inanmıştım, yapmadım dediğin her seferinde, ben sana inanmıştım.

Sana hiç dokunamadım, beni affedebilecek misin? 


Onurum, oğlum... Sana annelik edemedim. Beni affedebilecek misin? 

Onur aldığı ilaç ve psikoterapi ile epeyce yol kat etmiş olsa da, kendine hâlâ güvenmediğinin göstergesi olan cümlesi, yazıyı kaleme alırken bile ilk çıkışındaki yoğunlukla kulaklarımdaydı. Ben çocuklar için hâlâ tehlikeliyim.

Yazı İşleri Müdürü’nün de katkısı ile Onur’un üzerinde kalan ellerin izini takip etmeyi istedim. Onun bıraktığı el izlerini… Bir ikisine ulaştım ama röportaj tekliflerimi kabul etmediler. Yazıyı yayın için hazırladıktan sonra, son bir kez Onur’u ziyarete gittim. Annesinin ölümünden bir yıl evvel hazırladığı kampanya metnini röportajın sonunda kullanmak istediğimi söylediğimde bir an durdu. İzin vermeyecekmiş gibi gözlerini kısıp yüzüme baktı. Başını salladı. Yanıtının olumsuz olduğunu hissetmemi istemezcesine yavaş. Sol elimi, güçlü avuçlarının içine hapsetti. Nasıl bir güven duygusu; ılık… dolaştı tenimde. Sağ elinin avucunda sol elimin avucunu görecek şekilde tuttu, gözlerime bakarak, özenle bastıra bastıra, mürekkepli bir kalemle yazıyordu. Elimi, dudaklarına yaklaştırıp, üfledi, gözlerini gözlerimden hiç ayırmadı. Sonra elimi defterimin üzerine bastırdı. Terleyen elimin izinde, kara bir satır vardı:

Sev(il)meyi yanlış öğrenmek, bir çocuğun başına gelebilecek en büyük felakettir.


***

5 gün süren yazı dizisinin yansımaları, basında çıkan tartışmalarla daha da büyüdü. Yazı dizisinin görselinde, Onur’un defterime bıraktığı elimin izini kullandım, iz sözle birleşmiş oldu. Tacize uğrayan bir anne olarak Hatice’nin güncesinden bölümlerle başladım, üçüncü gün Onur’un sonradan telefonla izin verdiği kampanya metnini tam sayfa girdim.



MAYIN

Hayat, hep altını çizdiğim cümlelerle vuruyor beni bugünlerde.  Bir çocuğun sessiz çığlığı yansıyor gözlerinde.  Nasıl bir çığlık ki sağır ediyor - duymuyor artık hiç kimse, görmüyor, görmek istemiyor.  Çocuklar ağlıyor içlerine... suç belki de bendedir diye.  Ah! Hayat, hep altını çizdiğim cümlelerle vuruyor beni bugünlerde.


DOKUN/MAYIN
Oysa dokunun çocuklarınıza, sevin onları, sahip çıkın, derdim ben... Dokunmanın okşamak olacağını, sevmenin sevişmeye dönüşeceğini ve sahip çıkmanın sahip olmak olarak algılanacağını hiç düşünememiştim.

DOKUN/MAYIN
Gene de diyorum ki; dokunun çocuklara, okşayacak kadınlarınız var, sevin çocukları sevişecek kadınlarınız var, sahip çıkın onlara, sahip olacağınız kadınlarınız var. Çocuklardan uzak durun okşarken, sevişirken ve sahip olurken.

DOKUN/MAYIN çocukların tenine, becerebiliyorsanız yüreklerine DOKUNun sadece.

Onur’un kendi kaleminden günce notları; bir çocuğun gözünden tacize uğrayan çocuk yüreğin, kendini aklama ve yaşadıklarını normalleştirme çabasıyla tacizciye dönüşmesini bir tokat gibi vurmuş olmalı ki yüzlere, son bölümde yayınlanan röportaj yüzlerce yorum aldı.

Bir yıl sonra, yılın röportaj ödülünü almak üzere kürsüye çıktığımda, bu ödül bir el izinin yüreklere kazınmasıdır dedim ve alkışlar arasında o günden sonra ilk defa karşılaştığım Onur’u kürsüye davet ettim. Saçlarını kısacık kestirmişti, gözlerinden yayılan güven duygusu güçlenmişti. Onu gören birinin bir zamanlar içinde bir canavar beslediğini düşündüğünü hiç sanmıyorum. Onu görenlerin, özellikle de kadınların âşık olmaları için yeterli sebepleri vardı, görüyordum. Onur konuşmasını, Sev(il)meyi yanlış öğrenmek, bir çocuğun başına gelebilecek en büyük felakettir, sözüyle bitirdiğinde salondakilerin yüreği ikiye bölünmüştü. Bir yanları onu zindanlara atıp cezalandırıyor, bir yanları sevgiyle kucaklıyordu. Onur’la göz göze geldik, o geceden sonra da bir daha hiç görüşmeyecektik.

Onu kliniğe bırakmayı teklif ettiğimdeki gülümsemesi mi yoksa arabadan inişindeki bakışı mı bilmiyorum ama o gece Onur’dan bir şey daha kaldı yüreğimde saklı, düşündükçe içimi ısıtacak bir şey. Klinikteki doktorlardan birinin yürüttüğü çalışmada, gönüllü konuşmacı olarak yaşadıklarını anlatıyordu. Gerçek hayatta çocuklarla baş başa kaldığında, içindeki canavarın ortaya çıkmasına engel olamayacağından korkuyor ve bu nedenle de klinikte ölünceye kadar yaşayacağından bahsediyordu. Sesi, tüm katılıklarından, kavgalarından arınmıştı, uysaldı. Titremiyor, kesintiye uğramıyordu. Tane tane anlaşılır bir ses tonuyla konuşuyordu. O konuştukça, huzur her yanı kaplıyordu.

Kliniğe giden son dönemeçteki ağaçlı yolda arabanın hızını iyice düşürdüm. Sohbetin bitmesini istemiyordum. Hatta… İçimde kabaran etkinin geçmesi için camı açtım. Rüzgâr hafif hafif esip dinginleştirdi ikimiz arasında değişmekte olan havayı. Kliniğin önüne geldiğimizde, arabadan inmeden hemen önce elimi tuttu, gözlerim yandı, kafamı kaldırıp bakamadım. Öyle bir bakış… Hissediyordum. Kafamı usulca kaldırmak üzereydim ki, aniden beni öptü. Dudaklarımdan alevler yükseldi. İlk defa bir kadını öptüm, dedi. Kısa ama yangın yeri bir öpüşün ardından arabadan indi ve hızla uzaklaştı. Merdivenlerin orada, ışık sırtından vurduğunda, malikânesine girmek üzere olan bir prens kadar asil görünüyordu. Asil ve güçlü… Demir kapıyı saran şeffaf cama dayadı elini. Nefesinin buğusunda izini bıraktı ardında. Gözlerimi kapadım. Yüzümü onun ellerine yasladım. Saçlarının kokusu rüzgârın kanatlarında saçlarıma dolandı. Arabanın bütün camlarını açtım. Kokusunun üzerime sinen maviliği dağılana kadar arabayı hızla doğuya sürdüm. Dokunmak ve sevmek, dokunulmak ve sevilmek… Arsızlık, çocuk, sinsi, normalleşmek… Acımak, suçlamak, canavar… Kafamın içinde aylardır kovalamaca oynayan bu sözcükler… Uçup gittiler… Geride, aklımın kıvrımlarında cevabını asla bilemeyeceğim bir soru kaldı: Bazı insanlar, bütün kötülüklerine rağmen huzurlu bir ölümü hak edecek kadar masumlaşabilirler mi?



- SON -